I. Kiến thức cơ bản
a. Trong văn bản trên, tác giả bàn luận về sự hiện tượng coi thường giờ giấc ở những công việc chung: Bệnh lề mề là một hiện tượng thường thấy của xã hội, nhất là ở những nước kém phát triển hoặc đang phát triển. Bệnh lề mề rất có hại cho đời sống xã hội, bàn đến, chỉ ra những biểu hiện cũng như cái hại của nó nhằm phê phán là một việc làm rất có ý nghĩa, giúp xã hội tiến bộ hơn.
b. Các nguyên nhân của bệnh lề mề:
Thiếu trách nhiệm, không coi trọng việc chung
Thiếu tự trọng, không tôn trọng người khác
c. Những tác hại của bệnh lề mề:
Gây hại cho tập thể, lãng phí thời gian, làm mất thời gian của người khác
Làm cho công việc trì trệ, gây ra tập quán không tốt…
Người viết tỏ rõ thái độ phê phán đối với hiện tượng lề mề coi thường giờ giấc, xem đây như một thứ bệnh gây tác hại đối với sự tiến bộ của xã hội.
d. Bố cục của bài viết mạch lạc và chặt chẽ (có thể chia thành 3 phần tương ứng với Mở bài, Thân bài, Kết bài). Mở đầu, tác giả chỉ ra hiện tượng cần bàn bạc. Tiếp đến, tác giả nêu nguyên nhân, phân tích những tác hại của hiện tượng. Cuối cùng, tác giả đưa ra giải pháp khắc phục.
II. Luyện tập
Câu 1: Các sự việc, hiện tượng tốt, đáng biểu dương mà em thấy ở trường của mình hoặc ở ngoài xã hội:
a. Ham đọc sách
b. Trung thực trong học tập
c. Chấp hành nghiêm túc luật giao thông khi tham gia trên đường
d. Nhặt được của rơi trả lại người mất
Trong số các sự việc, hiện tượng tốt, đáng biểu dương vừa nêu, sự việc, hiện tượng (b), (c) đáng để viết một bài nghị luận.
Câu 2: Hiện tượng hút thuốc lá ở thanh niên nam rất đáng để viết một bài nghị luận:
Đây là hiện tượng có thực, phổ biến trong đời sống xã hội
Hút thuốc lá rất có hại cho sức khỏe của bản thân và mọi người xung quanh.
Đề ra biện pháp xử lí hiện tượng trên.